Szpieg. I inne niespodzianki

Co wiemy o szpiegach? W przypadku mojego pokolenia sztandarowy obraz komunistycznego Hansa Klosa zawsze rywalizował z kapitalistycznym Jamesem Bondem. Wiedzieliśmy tylko to co zobaczyliśmy na filmie, ale tu część przygód i operacji wymyślona była przez natchnionego reżysera. Tak, teraz jest łatwiej.

Czytamy wywiady, autobiografie, ba – szpiedzy obecni są nawet w codziennej prasie. To, że Mosad jest najwyżej notowany w rankingu agencji wywiadowczych, nie jest tajemnicą. Akcje CIA, nawet te ponoć tajne, analizowane bywają na łamach prasy kolorowej. Ot, szpieg nasz powszedni.

Ale… czy rzeczywiście wszyscy agenci są przystojni, błyskotliwi? Chodzą w ciemnych okularach? Nie wahają się ryzykować życia zdobywając informacje zbawiające świat? No i czy przy okazji, od czasu do czasu, ratują od śmierci szczupłą brunetkę, potrójną agentkę? Sporo tych pytań.

Daniel Silva autor powieści szpiegowskich wygląda na agenta. ”Nowa dziewczyna”, jak sam mówi „jest napisana dla rozrywki czytelnika…” I ta rozrywka jest na najwyższe poziomie, wymaga jednak koncentracji, zapamiętywania imion, miejsc, nazw instytucji. W szalonym tempie, przemieszczając się najnowszymi środkami transportu towarzyszymy agentom w realizacji ich misternie skonstruowanych planów rządzenia światem. Każdy tajniak uwikłany jest w prawa swojej agencji, agencja w prawa finansującego ją rządu, zaś każdy rząd w politykę partii. Sieć się zagęszcza, tak, tak coraz trudniej się wymknąć.

Mając jednak nawet nowoczesny sprzęt, broń, szybkie samochody, tajne mieszkania, w chwili prawdy, skazani są jednak wyłącznie na siebie, swą własną inteligencje i spryt. Nic więcej, być może jedynie sztuka, sztuka pozwala znaleźć ukojenie, przetrwać rozpacz po tragicznie zakończonych operacjach. Zaskakujące? Sarah Bancroft, była agentka CIA, jest kuratorem galerii malarstwa. Jej kolega z izraelskiej agencji wywiadowczej Gabriel Allon malarzem i konserwatorem obrazów. W każdym razie to ich bardzo poboczna działalność.

Zaplątani w pajęczynę szpiegowskich knowań możemy odnieść wrażenie, że wszystko jest poza nami; milczący i niewidoczni władcy świata z armią tajnych agentów rozdali już karty. A tu proszę, nagle i niespodziewanie, okazuje się, że pojedynczy człowiek, tak – jeden jedyny, ale niesiony emocjami potrafi to wszystko zmienić. Dobrze? Źle?

Daniel Silva: Nowa Dziewczyna. Wydawnictwo Harper Collins, Warszawa 2019